|
Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Φωκίδος, Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη 4/7/2016
Συνεχίζοντας τα άρθρα μας που αναφέρονται στα βήματα που πρέπει να βαδίσουμε ή τα σκαλιά που πρέπει να ανεβούμε, για να εργασθούμε με τη χάρη και τη δωρεά του Θεού στο πρώτο στάδιο που είναι η κάθαρση της ψυχής μας, είναι απαραίτητο να ζητήσουμε από τον Κύριό μας να μάς δωρίσει μία αρετή.
Ποια είναι, όμως, αυτή η αρετή που καθαρίζει την ψυχή μας, μετά τα δάκρυα μετανοίας; Την αρετή αυτή θα την βρούμε κρυμμένη μέσα στα τρία ευαγγέλια των πρώτων Κυριακών του Τριωδίου. Την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου στους ιερούς ναούς αναγιγνώσκεται η Παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου. Τη δεύτερη Κυριακή, η Παραβολή του Ασώτου και την τρίτη Κυριακή αναγιγνώσκεται η περικοπή από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο που αναφέρεται στην Κρίση και τον χωρισμό των ανθρώπων σε «πρόβατα» και «ερίφια».
Όσο κι αν φαίνονται οι τρεις ευαγγελικές περικοπές άσχετες μεταξύ τους, εν τούτοις υπάρχει μια σωτηριώδης αρετή και ένα σωτήριο μυστικό που τις ενώνει. Επίσης, υπάρχουν και δύο αμαρτίες που ενώνουν τα τρία αυτά «ευαγγέλια» και οι οποίες οδηγούν τον πιστό άνθρωπο απευθείας στην κόλαση. Εμείς εδώ θα αναζητήσουμε τη σωτήρια αρετή που καθαρίζει την ψυχή μας και αποτελεί απαραίτητο σκαλοπάτι, για να φθάσουμε στο στάδιο του φωτισμού, το οποίο έπεται της καθάρσεως, όπως σε άλλα άρθρα μας έχουμε αναφέρει. Αλλά θα ρίξουμε και μια ματιά στις κοινές αμαρτίες που παρατηρούμε ότι υποκρύπτονται εντός των παραπάνω τριών ευαγγελικών περικοπών, τις οποίες πρέπει να αποφεύγουμε, διότι οι αμαρτίες αυτές μας οδηγούν κατευθείαν προς το «πυρ της κολάσεως».
Ας εξετάσουμε, αδελφοί μου, πρώτα το λεγόμενο «ευαγγέλιο» του Τελώνου και του Φαρισαίου. Ανέβηκαν και οι δύο αναφέρει η περικοπή, για να προσευχηθούν στον Ιερό Ναό. Επομένως δεν ομιλούμε περί απίστων ανθρώπων. Ομιλούμε για ανθρώπους που πιστεύουν στον Θεό και προσεύχονται. Τι είναι ο Φαρισαίος; Είναι ο άνθρωπος του Θεού που εκκλησιάζεται, προσεύχεται, νηστεύει, ελεεί τους φτωχούς, δεν κλέβει, δεν αδικεί, δεν μοιχεύει, φροντίζει να τηρεί τον νόμο του Θεού και γενικά ακολουθεί όσα διδάσκει η Αγία Γραφή. Ο Φαρισαίος προσεύχεται και δοξάζει τον Θεό, επειδή βρίσκεται κοντά Του και παραμένει μακριά από διάφορες αμαρτίες που κάνει ο κόσμος. Μήπως και εμείς δεν ευχαριστούμε τον Θεό και Τον δοξάζουμε που μπορούμε και νηστεύουμε, που περπατάμε και πάμε στην Εκκλησία μας, που μας επιτρέπει ακόμη και μπορούμε να ελεούμε τους συνανθρώπους μας, που τα παιδιά μας είναι στον σωστό δρόμο… και διά πόσα άλλα καθημερινά δεν ευχαριστούμε τον Κύριό μας;
Ό,τι, λοιπόν, έκανε ο Φαρισαίος, κάνουμε καθημερινά κι εμείς. Έως εδώ σωστά πράττουμε. Οι εικόνες μάλιστα με τις οποίες οι αγιογράφοι παριστάνουν την παραβολή αυτή, μας παρουσιάζουν τον πιστό Φαρισαίο με άσπρα μαλλιά και γένια να προσεύχεται κοιτάζοντας προς τον ουρανό, ενώ ο Τελώνης παρουσιάζεται με μαύρα γένια, που σημαίνει ότι βρίσκεται σε νεαρά ηλικία. Όλα όσα αναφέρω, έχουν σχέση με την κρυμμένη και σωτήρια αρετή που θα παρουσιάσω σήμερα στις αγαθές καρδιές σας.
Ας δούμε όμως και τον Τελώνη. Ποιος είναι ο Τελώνης; Είναι ένας πιστός άνθρωπος που πιστεύει στον Θεό, γι’ αυτό και πηγαίνει επίσης στο ναό να προσευχηθεί. Ωστόσο, ως τελωνειακός είναι άρπαγας, άδικος, κλέφτης, βουτηγμένος μέσα στον βούρκο της αμαρτίας, της πορνείας και της μοιχείας. Έχει όμως αυτογνωσία της πνευματικής του καταστάσεως, αισθάνεται ένοχος για τις πράξεις του και ενώπιον του Δικαίου Κριτού γονατίζει ζητώντας το έλεός Του. Από τα μάτια του τρέχουν δάκρυα μετανοίας και χτυπά το στήθος με τα χέρια του σε ένδειξη της μετανοίας του και της θλίψης που του προκαλούν τα σφάλματά του. Δεν τολμά να κοιτάξει προς τον ουρανό, για να δει το πρόσωπο του Θεού, ντρέπεται και κοιτά συνεχώς προς τα κάτω βλέποντας μόνο το έδαφος του ναού.
Ο Κύριος, μας λέγει στο τέλος, ότι σώθηκε ο αμαρτωλός τελώνης. Σώθηκε ο κλέφτης, ο πόρνος, ο ψεύτης, ο άρπαγας, ο μοιχός, ο βουτηγμένος μέσα στον βόρβορο της αμαρτίας. Αντίθετα, ο δίκαιος Φαρισαίος, ο ελεήμων, ο προσευχόμενος, που δεν πόρνεψε, ούτε μοίχευσε, καταδικάσθηκε και οδηγήθηκε στην αιώνια κόλαση. Φυσικό είναι όλοι ν’ αναρωτηθούν το γιατί.
Η απάντηση βρίσκεται στα λόγια του πιστού Φαρισαίου, που στην ευαγγελική περικοπή εκπροσωπεί όλους εμάς τους πιστούς και εκκλησιαζομένους ανθρώπους. Ίσως όχι όλους βέβαια, διότι δεν γνωρίζω την πνευματική σας κατάσταση, αλλά ούτε έχω και το προορατικό ή διορατικό χάρισμα όπως κάποιοι πιστεύουν δι εμέ, ώστε να μπορώ να βλέπω και να διακρίνω τα βάθη της ψυχής σας. Θεωρώ όμως ότι η περικοπή αυτή εκπροσωπεί τον σημερινό γράφοντα ή άλλοτε τον ομιλούντα σε εσάς πνευματικό πατέρα και ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος, όπως η αγάπη του Επισκόπου μας με όρισε.
Πού βρίσκεται η απάντηση στο γιατί καταδικάστηκε τελικά ο πιστός και ελεήμων Φαρισαίος; Βρίσκεται στα λόγια που εκτόξευσε κατά του αδελφού του, που λόγω διαφοράς ηλικίας, όπως τον παρουσιάζουν οι αγιογραφίες, θα μπορούσε να ήταν ο πατέρας του αμαρτωλού Τελώνου. Τι είπε δυνατά και δημόσια μέσα στον ναό; «Σε ευχαριστώ Θεέ μου που δεν με άφησες να γίνω σαν κι αυτόν τον Τελώνη!».
Αυτή η νοερά ή δημόσια καταδίκη του όντως αμαρτωλού Τελώνου εκ μέρους του Φαρισαίου, τι μας δείχνει; Έλλειψη ΑΓΑΠΗΣ μέσα στην καρδιά του «καλού» Φαρισαίου. Αν ο αμαρτωλός Τελώνης ήταν το κατά σάρκα παιδί του, θα το κατέκρινε ποτέ και θα το εξευτέλιζε δημόσια; Ποιος πατέρας ή μητέρα εξευτελίζουν τον γιό τους ή την κόρη τους δημόσια και ενώπιον άλλων ανθρώπων; Ουδείς και ποτέ, διότι η αγάπη των γονέων καλύπτει τα λάθη, τα σφάλματα, ακόμη και τα αμαρτήματα των παιδιών τους. Κι αν έχουν κάτι να παρατηρήσουν στα παιδιά τους, αυτό θα το κάνουν ιδιωτικά, μέσα στο σπίτι τους.
Η αγάπη πάντα καλύπτει. Ο μη έχων αγάπη κρίνει και κατακρίνει δημόσια τον αδελφό του και τον καταδικάζει χωρίς να υπολογίζει και να πονά. Εδώ ο Φαρισαίος συλλαμβάνεται για έλλειψη αγάπης προς τον αδελφό του, τον αμαρτωλό Τελώνη. Εάν ήταν παιδί του, ποτέ δεν θα τον εξευτέλιζε και δεν θα τον κατέκρινε δημόσια.
Η έλλειψη αγάπης στην καρδιά του Φαρισαίου είναι αυτή που τον απέκλεισε από την Βασιλεία των Ουρανών. Η αγάπη είναι ο ίδιος ο Θεός. Το φωνάζει ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου, ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής: «Ο Θεός είναι η αγάπη». Δεν έχει ο Θεός αγάπη, αλλά είναι η Αγάπη. Ο μη έχων, λοιπόν, αγάπη στην καρδιά του, δεν έχει τελικά τον Θεό. Ίσως να νομίζει ότι ζει για τον Θεό και ότι Τον ακολουθεί. Οι διαθέσεις του, όμως, καταδεικνύουν ότι πλανάται! Εδώ ξεπηδά η υποκρισία, το μέγα αμάρτημα που γεννά η κατάκριση. Γι’ αυτό και όλοι ονόμαζαν τους Φαρισαίους υποκριτές. Το ίδιο συμβαίνει συχνά με όλους εμάς, τουλάχιστον λέγω για τον εαυτό μου, που παρουσιαζόμαστε στα μάτια των υπολοίπων ανθρώπων ως πιστοί και άνθρωποι του Θεού. Ο κόσμος, όμως, διακρίνει την υποκρισία στο πρόσωπό μας, γι’ αυτό συχνά τους ακούμε να λέγουν για εμάς: «Έλα, καημένε μου. Όλο υποκρισίες είναι… όλο μεγάλους σταυρούς κάνουν και από ουσία και περιεχόμενο τίποτα».
Αλήθεια, πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ανθρώπους κοσμικούς να ομιλούν για εμάς τους πιστούς και εκκλησιαζομένους με αυτά τα λόγια; Όπως οι τότε άνθρωποι έβλεπαν την υποκρισία των Φαρισαίων, που ήταν οι τότε πιστοί της εποχής εκείνης, έτσι και της σημερινής εποχής οι άνθρωποι διακρίνουν τη δική μας υποκρισία που είναι έκδηλη και φανερή σε όλους. Γι’ αυτό και εύκολα κατακρίνουμε. Και κατακρίνουμε, διότι ενώ παρουσιαζόμαστε ως άνθρωποι της αγάπης, στην πραγματικότητα δεν είμαστε. Η κρίση και η κατάκριση που κάνουμε νοητικά ή φανερά, μαρτυρεί την έλλειψη της αγάπης από την καρδιά μας. «Εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστέ, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις» (Ιωάν.ιγ΄35).
Επομένως, είμαστε υποκριτές, όπως ο Φαρισαίος του Ευαγγελίου. Ας φύγουμε μακριά από την κατάκριση και υποκρισία του Φαρισαίου και ας γεμίσουμε την καρδιά μας από Χριστό, που είναι η αγάπη και τότε θα καθαρίσει ο Κύριός μας την ψυχή μας.
Η έλλειψη της σωτήριας αρετής που είναι η αγάπη, αλλά και το αμάρτημα της κατάκρισης με την υποκρισία που οδηγούν τον άνθρωπο στην αιώνια κόλαση, αποτελούν τα κοινά μυστικά των ανωτέρω ευαγγελικών περικοπών, εκ των οποίων τις δύο επόμενες, του ασώτου και της Κρίσεως, θα εξετάσουμε την προσεχή εβδομάδα.
(Συνέχεια στο επόμενο άρθρο…)
|
MEDIA
DIGITAL MEDIA STUDIO