Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας, για να φθάσουμε στη θέωση, είναι αναγκαίες οι αρετές της ταπείνωσης και της αυτομεμψίας. Tι είναι, όμως, αυτομεμψία;

Αυτομεμψία είναι το να μέμφεται ο άνθρωπος τον εαυτό του. Να τον κατηγορεί, να τον ελέγχει και να τον τιμωρεί. Και γιατί θα πρέπει να το κάνει αυτό; Διότι απέχει πολύ από αυτό που ο Θεός θέλησε να είναι, αχρείωσε την εικόνα του. Και ποιος φταίει γι’ αυτό; Φταίει ο εαυτός μου και το «εγώ» μου! Διότι εγώ δεν ακολούθησα όσα Εκείνος ως Θεός με δίδαξε. Διότι δυστυχώς έκανα το δικό μου θέλημα και όχι το θέλημα του Θεού. Επομένως, αν τώρα κολασθώ, δικαίως θα βασανίζομαι, αφού δεν εφήρμοσα όσα Εκείνος ως Θεός με παρακάλεσε να εφαρμόσω κατά την επίγεια ζωή μου.

 

Αυτομεμψία έχει ο άνθρωπος εκείνος που γνωρίζει καλά τον εαυτό του. Αυτός που έχει το «γνώθι σαυτόν». Αυτός, που, όπως λέγει ο άγιος Ανδρέας, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης στον Μεγάλο Κανόνα, θέτει τον εαυτό του στη θέση της Εύας ως πρώτης παρήκοης γυναίκας. Αυτό κάνω κι εγώ καθημερινά. Συμπεριφέρομαι σαν την Εύα, που ελκύστηκε από τον απαγορευμένο καρπό και άκουσε τη συμβουλή του σατανά. Έχω μέσα μου μια Εύα. Εύα όχι πραγματική, αλλά νοητή, που δέχομαι την επιρροή του σατανά και πράττω το κακό!

Εγώ είμαι, λοιπόν, ο ένοχος! Εγώ, ο οποίος παραβαίνω καθημερινά τα λόγια, τις εντολές, τις νουθεσίες, τις προτροπές, τις διδασκαλίες του Κυρίου μου. Ζω καθημερινά εν παρακοή και απολαμβάνω καθημερινά τους καρπούς της.

 

Η ταπείνωση επιτυγχάνεται με το «γνώθι σαυτόν», την αναγνώριση του σφάλματός μου, την αυτομεμψία, τον έλεγχο του εαυτού μου και με την αποβολή του προσωπικού μου θελήματος από την καθημερινή μου ζωή. Αν δεν αρνηθώ και δεν αποβάλλω το δικό μου θέλημα, τη δική μου σκέψη και επιθυμία, τη δική μου γνώμη και άποψη, για να προκρίνω και να εφαρμόσω το θέλημα του Θεού, τότε το δώρο του Θεού που λέγεται ταπείνωση, δε θα μου δοθεί ποτέ. Ποτέ δε θα αποκτήσω αυτή τη σωτήρια αρετή. «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει», είπε ο Ιησούς Χριστός, «ας απαρνηθεί πρώτα τον εαυτό του, το «εγώ» του». Αυτό, όποιος επιλέξει να το κάνει, ας γνωρίζει ότι δεν είναι κάτι το εύκολο, αλλά είναι σταυρός καθημερινός, που καλείται ο άνθρωπος να τον σηκώσει σε όλη του τη ζωή, για να μπορέσει να φθάσει ως τη Βασιλεία των Ουρανών.

 

Η αποβολή του προσωπικού μας θελήματος και η άρνηση του εαυτού μας, οδηγεί τον άνθρωπο στην ταπείνωση. Η αρετή αυτή έλκει τη χάρη του Θεού και τότε ο άνθρωπος χαριτώνεται. Γίνεται επίγειος και ένσαρκος άγγελος, γίνεται μιμητής του Ιησού που απευθυνόμενος στον Ουράνιο Πατέρα Του μέσα στον κήπο της Γεθσημανή, είπε αυτά τα αθάνατα λόγια: «Οὐχί ὡς ἐγώ θέλω Πάτερ, ἀλλά Σύ ὡς θέλεις».

 

Η ταπείνωση πρέπει να γίνει βίωμα στη ζωή μας. Για όσους από εμάς τουλάχιστον ποθούν ειλικρινά την ταπείνωση, «το γενηθήτω το θέλημά Σου» που λέμε στην καθημερινή μας προσευχή μέσα από το «Πάτερ ημών…», δεν μπορεί να είναι λόγος κενός. Δεν μπορεί να είναι λόγος χωρίς πράξη. Λέγοντας στον Θεό «γενηθήτω το θέλημά Σου», εννοούμε ότι στη ζωή μας θα ζούμε, θα κινούμαστε, θα ονειρευόμαστε, θα σκεπτόμαστε, θα μιλάμε, θα αντιδράμε, θα καθόμαστε, θα περπατάμε, όπως ο Θεός θέλει και όχι όπως θέλουμε εμείς.

Μου έκανε κάποιος χριστιανός μας την εξής ερώτηση: «Γέροντα, πότε θα μου δώσει ο Θεός ταπείνωση;» Ευθέως του απάντησα: «Όταν δει ο Θεός ότι απέβαλες το δικό σου «εγώ» και «θέλω». Το δικό μου «εγώ» και το δικό μου «θέλω», πρέπει επιτέλους να κατανοήσω ότι έως σήμερα δημιούργησε έριδες, φιλονικίες, τσακωμούς, διαφωνίες, αντιλογίες, αντιδικίες, μίσος, φθόνο, ζήλεια, πόλεμο, κακουχίες, διαζύγια σε οικογένειες, κρίσεις, κατακρίσεις, ακόμη και φόνους.

 

Όποιος εφαρμόζει το θέλημα του Θεού, δημιουργεί Παραδείσους, φέρνει γαλήνη, ειρήνη, χαρά και όλους τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, τόσο μέσα στην καρδιά του, όσο και στο περιβάλλον του, κοντινό και ευρύτερο. Αρκεί να θυμηθούμε τον άγιο Αυγουστίνο που μεταμόρφωσε την μητροπολιτική του Επαρχία σε «Κράτος Θεού». Κλείσθηκαν φυλακές και δικαστήρια, καταργήθηκε η αστυνόμευση και βασίλευε στην επαρχία του ειρήνη, χαρά και ευλογία. Μετετράπη ο Ιππών σε έναν μικρό επίγειο Παράδεισο. Αυτό πετυχαίνουν οι άνθρωποι που στη ζωή τους ζουν και κινούνται όπως θέλει ο Θεός και όχι όπως θέλουν οι ίδιοι.

 

Αυτό το συναντούμε σήμερα στα μοναστήρια μας. Εκεί που πηγαίνουν, όσοι ποθούν να ζήσουν το θέλημα του Θεού στην πράξη. Εκεί που οι άνθρωποι αποβάλλουν το «εγώ» τους και το προσωπικό τους θέλημα δηλώνοντας υπακοή στον Γέροντα της Μονής, που τους διδάσκει να εφαρμόζουν καθημερινά το Ευαγγέλιο του Χριστού. Γι’ αυτό και οι υπάκουοι μοναχοί γίνονται επίγειοι και ουράνιοι άγγελοι. Οι καλοί και υπάκουοι μοναχοί αποτελούν μια έμπρακτη σύγχρονη εφαρμογή του Ευαγγελίου. Για αυτό και στα μοναστήρια μας βλέπουμε γαλήνια, ευτυχισμένα και χαρωπά πρόσωπα. Για αυτό τα μοναστήρια μας είναι μικροί επίγειοι παράδεισοι. Για αυτό τα μοναστήρια μας γέμισαν τη Βασιλεία του Θεού με εκατομμύρια Αγίους.

 

Αλλά και εσύ που ζεις στον κόσμο, κάνε την οικία σου ένα μικρό παράδεισο. Δεν είναι δύσκολο! Απόβαλε το «εγώ» σου και το δικό σου θέλημα και ζήσε από εδώ και στο εξής εσύ και τα μέλη της οικογένειάς σου, όπως θέλει ο Θεός μας. Τότε θα ζήσεις το μεγάλο θαύμα του Θεού στο σπίτι σου. Θα το δεις να μετατρέπεται σε παράδεισο.

Επιπλέον, εάν ποθείς την αρετή της ταπείνωσης, μάθε να ταπεινοφορείς και να ταπεινολογείς. Να φοράς, δηλαδή, ταπεινά ρούχα που δεν εντυπωσιάζουν, και να μιλάς, καθημερινά, περιφρονητικά για τον εαυτό σου. Και αυτό να το κάνεις, όχι υποκριτικά, αλλά με επίγνωση και συνειδητά, όπως μας διδάσκει και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Κι όπως το κακό και η αμαρτία γίνεται έξις, δηλαδή δεύτερη φύση του ανθρώπου, έτσι και η ταπεινοφορία και ταπεινολογία θα σου γίνει δευτέρα φύση. Τότε θα σου χαρισθεί και η αληθινή αγία ταπείνωση ως δώρο Θεού. Διότι, όπως διαβάζουμε και στα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας, «πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν ἐστί ἐκ σου τοῦ Πατρός τῶν φώτων…»

 

Αδελφοί μου, όσοι ποθούμε την κάθαρση της ψυχής μας, ας διδαχθούμε ότι μόνο έτσι αποκτάται το σκαλοπάτι της ταπεινώσεως, που είναι η οδός και η Πύλη της σωτηρίας μας, η οδηγούσα όλους εμάς στη Βασιλεία του Θεού. Ας μάθουμε καθημερινά να λέμε στον Κύριό μας: «Κύριε, ὡς κελεύεις, Κύριε, ὡς γινώσκεις, Κύριε, ὡς βούλει, γενηθήτω τό θέλημά σου ἐν ἐμοί. Ναι, Κύριε, τό σόν θέλημα γενέσθω καί μή τό ἐμόν». Ας κάνουμε τα ανωτέρω λόγια βίωμα καθημερινό και τότε το στάδιο της καθάρσεως θα γίνει πραγματικότητα και θα αρχίσουμε να βαδίζουμε προοδευτικά πλέον προς το φωτισμό και τη θέωση. Αμήν.