Όπως τονίζει και ο αναπληρωτής καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Αθηνών κ. Σταύρος Τσακυράκης, η προφυλάκιση του Γέροντα Εφραίμ είναι τελείως αυθαίρετη και δεν έχει κανένα έρεισμα στο νόμο, παραβιάζει δε βάναυσα τη θεμελιώδη αρχή του κράτους δικαίου που υπαγορεύει ότι κανείς δεν στερείται της ελευθερίας του παρά μόνο μετά από απόφαση νόμιμα συνιστάμενου δικαστηρίου.

Κατά την άποψη του κ. Τσακυράκη, ο νόμος που ρυθμίζει την προσωρινή κράτηση (άρθρο 282 ΚΠΔ) απαιτεί η τέλεση νέων αδικημάτων να είναι πολύ πιθανή, πράγμα που, όπως λέει, δεν είναι καθόλου πιθανό στην περίπτωση του Γέροντα Εφραίμ, ιδίως αφού αυτό προϋποθέτει τη σύμπραξη κάποιων κρατικών οργάνων ή λειτουργών και αυτή είναι απίθανο να υπάρξει μετά τον σάλο που πρόεκυψε με την υπόθεση αυτή (βλ. http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.post&id=11343).

Περαιτέρω, εκτιμώ ότι είναι πολύ αμφίβολο ότι το ιδιοκτησιακό ζήτημα (αν όχι όσον αφορά στην Βιστωνίδα, τουλάχιστον όσον αφορά στις παραλίμνιες εκτάσεις) θα κριθεί υπέρ του Δημοσίου. Και αν αυτό γινόταν, θα δημιουργείτο ένα μεγαλύτερο θέμα, αφού αυτομάτως θα τίθετο το ζήτημα αν τα αλιευτικά δικαιώματα που το Δημόσιο ισχυρίζεται ότι έδωσε στην Μονή το 1930 ως μοναδικό αντάλλαγμα για τα 38 χιλ. στρέμματα γης στην Χαλκιδική που η Μονή παραχώρησε στο Δημόσιο αποτελούν εύλογο αντάλλαγμα και επομένως αν η παραχώρηση αυτή είναι έγκυρη.

Αν κριθεί ότι δεν ήταν έγκυρη, τα 38 χιλ. στρέμματα μπορεί να πρέπει να επιστραφούν στην Μονή και το Δημόσιο να χρειασθεί να αποζημιώσει τους κληρονόμους αυτών των προσφύγων στους οποίους είχε παραχωρήσει αυτή την γη. Και αυτό γιατί παραχώρηση αγιορετικής γης χωρίς εύλογο αντάλλαγμα δεν επιτρέπεται από τον ΚΧΑΟ και, λόγω της συνταγματικής προστασίας του πατροπαράδοτου καθεστώτος του Αγίου Όρους (η συνέχιση του οποίου δεν είναι δυνατή αν η περιουσία του παρεχωρείτο νόμιμα χωρίς εύλογο αντάλλαγμα), το δικαίωμα της Μονής δεν έχει αποδυναμωθεί από την μη άσκηση του όλα αυτά τα χρόνια, και ούτε χωρεί απόκτηση τέτοιας συνταγματικά προστατευμένης περιουσίας με χρησικτησία.

Έπειτα, μπορεί η ανάκριση να έγινε στην Αθήνα γιατί λειτούργησε η αρχή της συνάφειας λόγω της πληθώρας των κατηγορουμένων που ήσαν κάτοικοι Αθηνών. Αλλά, καθ’ όσον αφορά ένα Αγιορείτη Μοναχό, αν η δίκη δεν γίνει στην Θεσσαλονίκη, υπάρχει θέμα υπερβάσης και της κατά τόπον αρμοδιότητας των δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης, αφού σύμφωνα με το άρθρο 7 του ΚΧΑΟ οι Αγιορείτες Μοναχοί διώκονται ποινικά ενώπιον των δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης.

Τέλος, στο βαθμό που δεν εξετάστηκαν οι συναφείς καταγγελίες για την πιθανή ανάμειξη τρίτων στην υπόθεση με σκοπό να κατασκευάσουν ένα «σκάνδαλο» εκ του μηδενός (βλ. «Επίκαιρα» της 16.06.2011 και «Ακρόπολη» της 24.06.2011), ίσως υπάρχει και αμέλεια που πλησιάζει την παράβαση καθήκοντος. Παραλογισμός, προκατάληψη και πιθανόν παράβαση καθήκοντος είναι τα αίτια αυτής της προφυλάκισης που πάντως δεν έχει έρεισμα στον νόμο και παραβιάζει βασικές αρχές του δικαίου.

Αφού με την αναστολή της ποινικής δίωξης θα έχει δημιουργηθεί ένα καλύτερο κλίμα συνεννόησης ανάμεσα στους διαδίκους για την επίλυση της αστικής διαφοράς, αξίζει να δοκιμαστούν οι διαπραγματεύσεις η και η διαμεσολάβηση. Με αυτό τον τρόπο, θα εξοικονομηθεί χρόνος και χρήμα, αλλά και θα αποφευχθεί η διαιώνιση της διαμάχης και η φθορά τόσο του Δημοσίου όσο και ενός τόσο σεβαστού θεσμού της Ορθοδοξίας με μεγάλη προσφορά στην αυτοσυνειδησία αλλά και στην ανεξαρτησία των Ελλήνων, όπως το Άγιον Όρος.

Αν αυτές οι προσπάθειες δεν ευοδωθούν, τότε οφείλει να δοκιμαστεί η διεθνής, εν ανάγκη, διαιτησία. Και πάλι θα εξοικονομηθεί χρόνος και χρήμα, αλλά και θα αποφευχθεί η περαιτέρω φθορά των εμπλεκόμενων θεσμών από την συνέχιση της ανοιχτής αντιπαράθεσης. Μόνο αν όλες αυτές οι προσπάθειες δεν ευδοκιμήσουν, οφείλει η διάφορα να διευθετηθεί ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, εν γνώσει του γεγονότος ότι αν η Μονή χάσει την δίκη ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων, είναι πιθανόν να προσφύγει στο ΕΔΑΔ και να κερδίσει.

Υπάρχει πάντα καιρός να διορθωθούν τα λάθη. Αρκεί να υπάρχει καλή διάθεση και πρακτικό πνεύμα. Όποιος δεν τα έχει αυτά θα πληρώσει και ακριβό τίμημα, ακόμη και αν μετά από πολλά χρόνια κερδίσει την δίκη.

Νικηφόρος Φωκάς